DROGA PAMIĘCI: prof. Czesław Domaniewski

Urodził się w 1861 roku w Gronówku koło Sieradza, w ówczesnym zaborze rosyjskim. W 1889 r. ukończył ze złotym medalem i tytułem artysty-architekta I klasy Wydział Architektury Sztuk Pięknych w Petersburgu. Po powrocie do Warszawy pracował m.in. u prof. Józefa Piusa Dziekońskiego, znanego twórcy neogotyckich kościołów w stylu wiślano-bałtyckim, uznawanym wówczas za polski styl narodowy w architekturze. Był również architektem Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej i pracował tam do momentu upaństwowienia kolei przez władze rosyjskie w 1912 roku, kiedy to dobrowolnie zrezygnował z tego stanowiska. Była to pierwsza w zaborze rosyjskim linia kolejowa, która przebiegała m.in. przez Pruszków i można dziś znaleźć w naszym mieście kilka ciekawych obiektów zaprojektowanych przez Czesława Domaniewskiego.

Czesław Domaniewski był wielkim patriotą. Będąc zmuszonym do kształcenia się w Rosji, po powrocie do kraju szukał możliwości wyrażenia swojej polskości w architekturze. Wybrał neogotyk, podobnie jak prof. Józef Pius Dziekoński. Jednak nie tworzył projektów typowych dla propagowanego przez niego stylu „wiślano-bałtyckiego”, ale szukał wielu innych inspiracji. Stąd wspomniana „kolegiata” posiada cechy neogotyku angielskiego, a nasz kościół to świątynia neogotycko-neoromańska. 

Czesław Domaniewski starał się stworzyć w kraju warunki kształcenia dla polskich architektów i inżynierów budownictwa. W latach 1911-1918 wykładał na Wolnej Wszechnicy Polskiej oraz Wyższej Szkole Rolniczej. W latach 1914-1915 był członkiem komitetu organizacyjnego Politechniki Warszawskiej, a po odzyskaniu przez Polskę niepodległości – pierwszym dziekanem Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej. Otrzymał wówczas również nominację na profesora zwyczajnego. Tak pisał o swojej misji w „Przeglądzie Technicznym”: Dziś Polska potrzebuje ludzi życia, z rozwiniętem poczuciem obowiązkowości i odpowiedzialności; ludzi twórczych duchem i czynem, gorących patryotów, którzy w pracy swej zawodowej, znajdując zadowolenie, przyniosą pożytek sobie i ojczyźnie i będą dźwignią odrodzenia sił narodu. 

Po długich latach pracy pedagogicznej w 1929 roku przeszedł na własne życzenie w stan spoczynku, nie przerywając jednak pracy naukowej. Zmarł w 14 września 1936 roku, a jego grób do dziś znajduje się na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Od momentu zaprojektowania naszego kościoła w 1902 r. do końca swojego życia prof. Czesław Domaniewski czuwał nad budową naszego kościoła. Zmarł niespełna miesiąc przed końcem prac. Pierwszym nabożeństwem odprawionym w ukończonej świątyni było nabożeństwo żałobne za jego duszę.

Źródło: Biuletyn Parafialny oraz strona internetowa pruszkowskiego Muzeum Dulag 121 (https://dulag121.pl/)